Blog Centric: Geef de openbare ruimte terug aan de burger

Door Kees-Jan de Graaf

Begin april woonde ik een sessie bij van Naomi Felder (Bureau Feld) en Ed van Savooyen (Spark) op het PARKEER24 Jaarcongres. Tijdens de discussie na afloop ging het onder andere over manieren om het aantal geparkeerde auto’s terug te dringen en daarmee de leefbaarheid te vergroten. Ik stelde toen voor de tarieven voor parkeervergunningen drastisch te verhogen. Wil je je auto 24 uur per dag voor de deur hebben staan, dan moet je daar ook fors voor betalen. Misschien wel een paar duizend euro per jaar. Voor een vergunning die bijvoorbeeld alleen geldt tussen ’s avonds 6 uur en ’s ochtends 7 uur betaal je dan substantieel minder.
Mijn idee daarachter was dat vergunningparkeren het aantal overdag geparkeerde auto’s drastisch vermindert, zodat de straat of wijk weer het domein van voetgangers en fietsers wordt. Niet geremd door politieke overwegingen of bestaande wet- en regelgeving zou ik daar nog aan toe kunnen voegen: inkomensafhankelijkheid van het tarief (hoe hoger het inkomen, hoe meer je betaalt) en het aanbieden van extra goedkope parkeerabonnementen op plaatsen waar geen parkeeroverlast kan ontstaan.

Minder auto’s in de binnenstad
Enige tijd later bleek dit idee alweer achterhaald toen psycholoog Gerard Tertoolen in de Utrechtse Internet Courant pleitte voor een autovrije Utrechtse binnenstad. Een woordvoerder van de wijkraad Binnenstad (met auto) is terughoudend over dit idee. Hij vindt het geen slecht idee om het autogebruik in binnensteden terug te dringen, maar stelt als voorwaarden een goed geregeld openbaar vervoer en voldoende parkeergelegenheid rond de binnenstad.

Leefbaarheid op dieptepunt
Zowel in Utrecht als in een aantal andere steden groeit de komende jaren zowel het aantal inwoners en daarmee het aantal autobezitters fors. De bevolking van de vier grote steden zal de komende decennia naar verwachting van het CBS sterk blijven groeien. Ook de meeste middelgrote gemeenten voorzien een stijging van het inwonertal.
Nederland telt momenteel gemiddeld 93 personenauto’s per 100 huishoudens. Sterk stedelijke gemeenten hebben gemiddeld een laag aantal personenauto’s per huishouden. Zo heeft Den Haag gemiddeld 0,6 auto’s per huishouden. Omdat men in grote steden dichter op elkaar woont, zegt dit echter niets over de feitelijke parkeerdichtheid. Die is in diezelfde stad met 1955 auto’s per km2 bijna twee keer zo hoog als in Utrecht. Als we nu geen maatregelen treffen is over een aantal jaren de leefbaarheid tot een dieptepunt gedaald en is de ruimte voor voetgangers en fietsers vrijwel verdwenen.

De Belgen zijn voortvarender
In een aantal steden is of wordt net als in het aangehaalde artikel gekeken naar de haalbaarheid van een autoluwe of autovrije binnenstad. Zo wordt in Schiedam door de verantwoordelijke wethouder gestreefd naar een zo mogelijk autovrije binnenstad. Amsterdam wil het parkeren van weinig gebruikte auto’s (met parkeervergunning) aan de rand van de stad stimuleren. Dat het ook voortvarender kan bewijst de stad Gent. Hier is het autovrije gebied in de historische binnenstad dit jaar uitgebreid. Bewoners kunnen een vergunning aanvragen waarmee zij kunnen laden en lossen aan hun woning, iemand ophalen of afzetten bij hun woning of naar hun garage bij de woning rijden. In veel gevallen zullen zij dus hun auto niet of niet lang in de buurt van hun woning kunnen parkeren.

Politieke moed vereist
Het nemen van maatregelen die de parkeergelegenheid inperken vereist politieke moed. Bij een toename van het aantal inwoners in stedelijke gebieden en daarmee van het aantal auto’s, zijn maatregelen nodig voor het behoud en de verbetering van de leefbaarheid. Hierbij kunnen de politiek en de parkeerbranche prima gezamenlijk optrekken: de politiek kan zorgen voor beleidskaders en aanpassingen in wet- en regelgeving, terwijl de branche de technische kennis en handhavingsinstrumenten voor haar rekening neemt.
Om draagvlak te laten ontstaan voor inperking van het aantal parkeerplekken in binnensteden moeten er natuurlijk wel alternatieven beschikbaar zijn. De parkeerbranche heeft meer dan genoeg expertise in huis om de politiek daarover te adviseren en deze alternatieven te realiseren.
Ik daag de politiek en parkeerbranche uit samen oplossingen te bedenken, zodat onze steden ook in de toekomst nog leefbaar zijn en burgers weer bezit kunnen nemen van de openbare ruimte.

Download de presentatie ‘Verstedelijking: parkeren anders regelen’ van Naomi Felder en Ed van Savooyen (pdf)