Blog: Verlaging van het parkeertarief. Is dat het beste dat u kunt bedenken?

Winkeliers hebben het moeilijk. Regelmatig is in het nieuws dat het aantal bezoekers, en de duur van het bezoek, aan (winkel)centra afneemt en ook de omzetten lopen terug. De crisis en het toenemende aandeel online aankopen, zouden hiervan de oorzaak zijn. Gemeenten denken mee op welke wijze zij het centrum en ‘hun’ winkeliers kunnen ondersteunen.

Door Erwin van Hout (Spark)

Vaak klinkt de roep om een verlaging van de parkeertarieven om zo de teruggang te vertragen. De gemeente Sittard-Geleen besloot, als proef, om de parkeertarieven te verlagen. En Sittard-Geleen staat niet alleen: meerdere gemeenten onderzoeken de mogelijkheden om parkeertarieven te verlagen, meestal op specifieke momenten als zaterdagen, koopavonden of feestdagen. Al deze maatregelen hebben maar een doel: het geven van een economische impuls door het aantal bezoekers aan het centrum te laten toenemen.

Maar zijn met dergelijke maatregelen uw winkeliers het beste geholpen?

Wanneer stapte u voor het laatst in uw auto voor een ‘parkeeruitje’?
In deze context is parkeren onderdeel van de afweging van een consument om ‘iets te gaan kopen’ in het centrum. En blijkbaar heeft de consument gekozen om de te overbruggen afstand naar het centrum deels of geheel per auto af te leggen.
De persoonlijke perceptie van afstand, tijd en vervoerskeuze(vrijheid) speelt bij de afweging om met de auto te gaan een rol. Andere factoren die bij die afweging een rol spelen zijn de beschikbaarheid van parkeerplaatsen en de prijs die men voor het gebruik van de parkeerplaats moet betalen. Deze moet in verhouding staan tot de kwaliteit van die plek (makkelijk vindbaar, beschikbaar, acceptabele loopafstand, veilig, betaalgemak etc.).
Dat betekent niet dat parkeren de keuze bepaalt om ergens iets te gaan kopen. Het feit dat er parkeerplaatsen beschikbaar zijn, of zelfs gratis zijn, is nooit de hoofdreden om ergens naar toe te gaan. De consument maakt de keuze om naar het centrum te gaan omdat hij weet of denkt dat daar een aanbod is waarmee aan zijn consumptiebehoefte wordt voldaan. Pas daarna speelt de acceptatie van ‘het verplaatsen’ een rol en alle factoren die daarbij aan de orde zijn.

Parkeren is kortom nooit een doel op zich, niemand gaat op een ‘parkeeruitje’. 

Prijs(in)elasticiteit
De beperkte rol van de hoogte van het parkeertarief in de bredere afweging om een bepaalde locatie te bezoeken, vinden we terug in de gemeten prijselasticiteit in andere gemeenten. In het algemeen kan gesteld worden dat de prijs van het parkeertarief een zeer beperkte invloed heeft in de afweging op welke wijze een consument naar het centrum komt en daarmee op het aantal bezoekers. Zeker als het tarief zich in een bandbreedte bevindt tussen € 0,50 en € 2,50 per uur. Zo blijkt dat parkeerders direct na inrijden niet het uurtarief van de parkeergarage kunnen noemen, dit heeft in de afweging blijkbaar een ondergeschikte rol gespeeld.
Natuurlijk ligt dit bij de invoering van betaald parkeren anders. In die situaties waar een tarief wordt geheven waar parkeren voorheen gratis was, worden de lasten van de verplichte handeling van het betalen en de kosten van het parkeertarief (tijdelijk) zwaarder beleefd. De nieuwe situatie maakt ook dat consumenten die eerder gewoontegetrouw voor een bepaalde bestemming kozen, op dat moment opnieuw de afweging maken.

Ook is een bovengrens zichtbaar, een maximaal tarief waarboven bezoekers niet bereid zijn te betalen, hoe uniek het aanbod ook is dat er tegenover staat. In die gevallen wordt uitgeweken naar meer op afstand gelegen parkeerlocaties of andere vervoerswijzen (bijv. openbaar vervoer of P+R). Daarbij geldt wel dat hoe hoger bezoekers het aanbod waarderen (zoals branchering, verblijfskwaliteit en de prijs van de aangeboden goederen en diensten), hoe hoger het parkeertarief kan zijn voordat deze prijselasticiteit optreedt.

De impact is groter voor gemeenten dan voor bezoekers
Het parkeertarief heeft een beperkte invloed op de totale afweging om al dan niet naar het centrum te reizen. Een tariefswijziging zal dan ook een beperkt effect hebben op het totaal aantal bezoekers aan de locatie. In het voorbeeld van Sittard-Geleen wordt een tariefsverlaging van € 1,30 per uur naar € 1,00 per uur gerealiseerd. Een tariefdaling van maar liefst 23%. Niettemin zal het absolute voordeel voor de gemiddelde winkelbezoeker met een verblijfstijd tot drie uur minder dan een (1) euro zijn. Niet direct een bedrag dat de meerderheid in Nederland over de streep trekt voor een extra bezoek of een extra aankoop.
En terwijl het voordeel voor de individuele parkeerders niet doorslaggevend is, betekent diezelfde tariefsverlaging voor de gemeente wel een daling van de parkeerinkomsten met een vergelijkbaar percentage, en wordt niet gecompenseerd met een noemenswaardige stijging van de parkeerproductie. Deze daling van de parkeerinkomsten gaat daarmee ten koste van de investeringsruimte van de gemeente, en dan maakt de 23% uit dit voorbeeld opeens wel indruk.

Let op ongewenste effecten
Naast het te verwachten negatieve effect op het resultaat van de parkeerexploitatie, moet ook gewaakt worden voor ongewenste effecten bij het nemen van (tarief)maatregelen. Wanneer door tariefmaatregelen de parkeerproductie stijgt, betekent dit niet automatisch dat de aantallen (winkel)bezoekers aan het centrum ook stijgen. Er kunnen verschillende ongewenste effecten optreden. Denk aan bezoekers die eerder met de fiets of openbaar vervoer kwamen en nu vaker de auto gebruiken. Of bezoekers die eerder gebruik maakten van commerciële parkeervoorzieningen, die nu kiezen voor het gunstigere straattarief.
Het is dan ook zaak scherp te kijken naar het effect van de maatregelen. Het is wenselijk dat de parkeermaatregelen de concurrentiepositie van het centrum ten opzichte van andere centra verbetert, niet dat de beschikbare investeringsruimte van de gemeente wordt ingezet om de bezoekers die toch al kwamen beter te faciliteren.

Onze kijk
Voordat besloten wordt tot een tariefsmaatregel, adviseren wij u even stil te staan bij de vraag of in de afgelopen periode het aantal bezoekers harder is gedaald dan dat uw parkeertarief is gestegen.
Natuurlijk gaat van het verlagen van de parkeertarieven een positief signaal uit naar bezoekers. Maar het verlagen van het parkeertarief, en het opvangen van de verminderde parkeerinkomsten, is waarschijnlijk niet de meest efficiënte maatregel die u kunt nemen om de concurrentiepositie van uw (winkel)centrum te verbeteren.

Zoek naar andere mogelijkheden om het centrum een impuls te geven, door het aanbod te versterken of de verblijfskwaliteit  en de bereikbaarheid van het gebied te verbeteren. Of, om bij parkeren blijven, door de locatie van het parkeren beter te positioneren ten opzichte van het aanbod, door de uitstraling en kwaliteit van de parkeerplaatsen in het centrum te verbeteren of door betaling te vergemakkelijken.

Het is lastig, maar wij denken dat als u het helder en regelmatig uitlegt, dat ook de winkeliers u zullen steunen.